Bu başlıktan muradımız Türkistan’dan güneye yapılan tarihi Türk göçleri değildir. Biz kadrajı daha da yakın yüzyıllara odaklıyoruz. Moğollara geliyoruz.

     Moğolların büyük fetih hareketleri, Çin ve Hint’i gündeme getirdikleri ölçüde ilgilenilmiştir.  Yani 13.-14. yüzyıllar ile 16. Ve 17. yüzyıllardaki iki devasa istila boyunca. Uzakdoğu coğrafyasına doğru yağmacıların iştahlarını kabartan temel faktörlerden ilki zenginlikleri ise ikincisi de hedef bölgenin kabaca asta adam konumunda olmasıdır.

    Her halükarda göçebelerin kavgacı dünyasının patladığı her seferinde, Çin ve Hint başkentlerine varana kadar sert darbeler yaşanır. Çin sahasında 1215 yılında Cengiz Hanın Pekin’i alması, 1644’de Moğollardan destek alan Mançuların Pekin’i yeniden işgali; Hint coğrafyasında 1398 de Timurlenk’in Delhi’yi fethi, 1526 yılında bu kenti Babür’ün bu yargıyı ispatlayan tarihi olaylardır. Daha evvelki yüzyıllarda yaşanan Türkistan’daki Türk devletlerinin veya boylarının Çin’e göç ve askeri harekâtları ise ilk andaki parlak başarılara rağmen zaman içinde asimile olma gibi bir erime ve etkisizleşme ile son bulur. 

   Moğolların gerçekleştirdiği yukarıdaki seferler aslında adı olmayan felaketlerdir. Her seferinde milyonlarca insanın hayatı yok olmuştur. Öyle ki 20’nci asırdaki kanlı katliamlara değin benzerleri yaşanmamıştır. Hint sakinleri bu istilalardan aynı Çin’de olduğu gibi olağanüstü yaşama gücü ve sahanın tamamıyla işgal edilememesi faktörlerinin etkisiyle yok olmadan çıkmayı başarmıştır. Bu baskınlar, tahribata duraklamalara yol açar. Ama ne pahasına? Acaba durdurulamayan istilacılar, Uzak doğu’nun Batı’ya nazaran giderek artan bir şekilde geri kalmasından sorumlu mudurlar? Bu istilacı Uzak Doğu’nun esas anahtarı mıdır? Örneğin Hindistan’da yaşanana istilalarda geniş köylü kitleleri serfleştirilir; büyük feodal devletler kurulur. 1279’da sonar eren Moğol istilası ve 1644-1683 Mançu fethi Çin’in gelişimini olumsuz etkiler. En azından 17’nci asra kadar teknik ve bilimsel açıdan önde olan Çin, daha sonra Batı’nın öne geçmesini engelleyememiştir.

    Uzak Doğu’nun kaderini tamamen istilacılara bağlamak doğru olmaz. Şüphesiz bu faktörlerden yalnızca birisidir. Hatta istilacıların neden olduğu tahribat ve yaraların zamanla iyileşip kabuk bağladığını ifade edebiliriz. Maddi afetler, bu ülkelerin ne düşünce biçimlerini ne de toplumsal yapılarını gerçekten değiştirebilmişlerdir.

                Uzak Doğu uygarlıklarını çok erken dönemlerde dikkat çekici bir olgunluğa erişirlerse de şaşırtıcı bir şekilde bu başarıya süreklilik kazandıramazlar. Kendiliklerinden dönüşe, bunu isteme ve evrilebilme konusunda da müthiş bir güçlüğün içine düşmüşlerdir. Adeta değişim ve ilerlemeyi sistematik bir şekilde reddeder hale gelmişlerdir. 

           Çin ve Hint coğrafyasında yer alan anıtların çoğu hafif malzemelerden yapılmış olmalarından kaynaklı çabuk bozulmuş ve yıkılmışlardır. Ancak kültürleri asla tahrip edilememişe benzemektedir. Örneğin Hindistan’daki Hinduizm inancı gibi.  Çin’de söz konusu olan MÖ birinci bin yıla kadar kökleri uzanan atalar ve doğa tanrı tapınışı da Taoculuk, Konfüçyüsçülük ve Budizm ile yan yana günümüze geleyi başarmıştır. Hindistan’ın toplumsal yapısının ana gövdesi kast sistemi ile Çinin ailesel ve toplumsal hiyerarşisi değişim ve ilerlemeye muhalif eden damara destek veren kanallardır.  Buradaki söz konusu paralele dinsel inanç ve toplumsal yapı sürekliliği ilkel kültürlerin ana özelliğidir.