Büyük Ortadoğu Projesi’nin kısaltılmışı olan “BOP” veya daha sonraki versiyonu olan “Genişletilmiş Ortadoğu Projesi”nin kısaltılmışı olan “GOP”, maalesef ülkemizde bazı odaklar tarafından siyasî bir sopa olarak kullanılıyor, gerçek dışı bir içeriğe kavuşturularak, sık sık tekrar ederek kullanılıyor. Bu da gelişmeleri anlamayı zorlaştıran zihni yönlendirme ve uyuşturma işine dönüşüyor.

Matematiksel işlemlerde sonucu test etmek için yapılan sağlama işini yapalım şimdi. Hakikaten söylendiği gibi ABD’nin BOP projesi veya GOP projesi mi yürürlükte?

CIA’ya strateji üreten think-tank kuruluşu Rand Corporation ABD hükûmetine sunulmak üzere hazırladığı rapor “Büyük Ortadoğu Projesi” olarak literatüre girdi. Raporda Kuzey Afrika’dan başlayarak Ortadoğu’ya kadar 28 ülke “hedef ülke” olarak tanımlanmıştı. Türkiye de “hedef ülke”ler arasındaydı. Bu ülkelerde mevcut yönetimler değiştirilecek, ülkeler ikiye veya üçe bölünecek, Batıyla işbirliğine açık demokratik yeni hükûmetler kurulacaktı. Bush yönetimi bu raporu hemen benimsedi ve politika olarak tanımladı. G8 ve hemen ardından NATO acil toplantıya çağrıldı. Bu toplantılarda ABD, BOP projesini anlatarak malî-askerî ve siyasî destek istedi. Türkiye, “hedef ülke”ler arasında olduğunu NATO toplantısında öğrendi. Henüz AK Parti iktidarı kurulalı birkaç hafta olmuştu.

Türkiye çok hızlı ve güçlü bir diplomasi atağı başlattı. İki temel itiraz üzerinden yoğun bir diplomasi yürüttü: 1) Türkiye, kuruluşundan bu yana bir Batı müttefikidir. Avrupa Birliği ile müzakereler yürütmektedir. NATO’nun ikinci büyük askerî gücüdür. ABD’nin ve Batı’nın müttefiki olarak “hedef ülke” tanımlanması çok büyük bir yanlıştır ve bu yanlışın acilen düzeltilmesi gerekir. 2) Sayılan ülkeler yakın zamana kadar Türkiye’nin sınırları içinde olan, Türkiye’nin arka bahçesi diyebileceğimiz ülkelerdir. Türkiye’nin bu ülkelerle kültürel, siyasî, dinî, ticarî, insanî bağları vardır. Bu bölgede Türkiye’nin fikri alınmadan yapılacak her müdahale çok büyük sıkıntılara yol açar.”

Bu iki itiraz ve yoğun diplomasi baskısı haklı görülerek, BOP’ta düzeltme yapıldı. Türkiye, “hedef ülke” olmaktan çıkartıldı ve “model ülke” olarak tanımlandı. Ayrıca İtalya ve Yemen ile birlikte Türkiye’ye eşbaşkanlık görevi verildi.

Eşbaşkanlık görevi ile birlikte BOP’un bütün planları ayrıntılarıyla elimize geçmiş oldu. Neler yapılacak, hangi aşamalardan geçilecek, nasıl yapılacak.. vs. planların her ayrıntısı elimize geçti. Bu noktada, kimsenin söylemediği iki önemli hususu söylememiz gerekir: 1) Türkiye’nin eşbaşkanlık elde etmesi Türkiye’nin o döneme kadar elde ettiği en büyük diplomasi kazanımıdır ve çok başarılıdır. Ondan sonra Türk dış politikası yön değiştirmiştir ve bu projenin tahribat gücünü kıracak şekilde tedbirler alınmıştır. 2) Bu diplomasi zaferiyle Türkiye’nin hegemonik güçler tarafından bölünmesinin, parçalanmasının önüne geçilmiştir.

G8 ve NATO üyeleri ABD’ye malî katkıda bulunayacaklarını, ama askerî ve siyasî destek vermeye hazır olduklarını bildirdiler. ABD gerekli finansmanı bulamadığı için BOP’u iptal etti ve rafa kaldırdı. Böylece ilk versiyon BOP tamamen bitmiş oldu.

İlerleyen aylarda, ABD ile çatışan ve ayrışan Küreselcilerin BOP’u ABD olmadan yürütmeye karar verdiklerini gelişmelerden anlıyoruz. İkinci versiyon BOP, “Genişletilmiş Ortadoğu Projesi” (GOP) olarak güncellendi. BOP’ta “hedef ülke” 28 idi, GOP’ta Kafkasya sahası da dahil edilerek 38’e çıkartıldı. BOP’ta Türkiye “hedef ülke”den “model ülke”ye değiştirilmişti; GOP’ta yeniden “hedef ülke” olarak tanımlandı.

Kuzey Afrika’nın tamamında ve Ortadoğu’da Arap Baharı ile başlayan süreç, Küreselcilerin düğmeye bastığı GOP’un yürürlüğe girdiğini gösteriyordu. Türkiye bu projenin ana hatlarını bilerek, Libya’da, Doğu Akdeniz’de, Suriye ve Irak’ta, Azerbaycan’da gereken tahkimatları yaptı. Hem kendisinin istikrarsızlığa itilmesini önledi, hem parçalanma planlarına engel oldu. Gezi Olayları GOP’un bir parçasıydı, etkisizleştirildi.

GOP, adı geçen ülkelerde büyük bir istikrarsızlık süreci başlattı, iç savaşlar çıktı, insanlar öldü, hükûmetler düştü, vekil terör örgütleri üzerinden yeni bir düzen kurulmaya çalışıldı. Fakat GOP’un başarısız olduğunu, planların akamete uğradığını, yürütülemez hale geldiğini görüyoruz.

Türkiye’de hükûmetin düşürülerek üçe bölünmesi sağlanamadı.

Suriye’nin üçe bölünmesi, Irak’ın üçe bölünmesi sağlanamadı.

Suudi Arabistan’ın üçe bölünmesi sağlanamadı.

Adı geçen bazı ülkelerde iç savaş ve istikrarsızlık oldu ve hâlâ devam ediyor; fakat planın gerçekleşmesine yetmedi.

Bugün itibarıyla, özellikle Suriye’deki gelişmelerin ardından ister BOP densin, ister GOP densin, çökmüş ve çöp olmuş durumdadır. Suriye toprak bütünlüğünü korumuş, ülke sınırlarında istikrarı yeniden kurmaya yönelik sağlam adımlar atmaktadır.

Bütün bu gelişmeleri yanlış okuyan, ezberlerinden dolayı yanlış formülasyonlar ile durum okuması yapan siyasî odakların hepsi son zamanlardaki gelişmeleri anlayamaz hale gelmiştir. Buna rağmen yine de ezber tekrarı yapmaktan geri durmuyorlar..

Oysa sahada bambaşka gelişmeler oluyor, bambaşka bir süreç işliyor.

Bu süreç BOP veya GOP’u çöpe atmış diyebiliriz. Bu yeni süreci kaba hatları ile şöyle özetleyelim:

Çin’in Kuşak Yol projesi Pekin’den başlayıp İngiltere Londra’da biten uzun bir güzergâh. Hat üzerinde karayolu, demiryolu, denizyolu bulunuyor. Bu yol büyük oranda tamamlanmak üzere. Tamamlandığında dünya ticaretinden çok büyük bir payı almış olacak. Dünya ticaretinde ABD’nin denizler üzerinden oluşturduğu hegemonyası sürüyor. Dünya ticaretinin %85’ten fazlası denizler üzerinden yapılıyor. Kuşak Yol Projesi tamamlandığında ve çalıştığında hem zaman, hem maliyet açısından çok büyük avantajlar sunacak dünya ticareti bu güzergâha kayacaktır.

Çin’in karşısına Hindistan’ın bir güç olarak konumlandırılması planı ABD’nin Çin’le mücadelede geliştirdiği yollardan birisi. Geçtiğimiz yıl ABD ve Avrupa ülkeleri Hindistan’a çok büyük bir çıkartma yaptı ve yeni bir anlaşma yapıldı. Bu anlaşma dünya ticaretinde Çin’in hakimiyetini kıracak yeni bir ticaret yolu idi. Hindistan’dan gemiyle yola çıkan bir konteynır, Körfez’e girecek, Suudi Arabistan’dan karaya inecek, buradan İsrail’e, İsrail’den Akdeniz’e çıkarak Yunanistan’a ve ardından Almanya’da sonlanacak bir yeni hat tanımlandı.

Bazı analistler İsrail’in son bir yıldır süren aşırı saldırganlığını bu projeden pay almaya bağlıyor.

Fakat eşgüdümlü olarak başka bir gelişme daha oldu.

Irak’ın Körfez’e açılan küçük noktasında Ortadoğu’nun en büyük ticaret limanı yapılıyor. Faw Limanı, bütün dengeleri bozmaya aday bir organizasyonun parçası gibi görünüyor. Türkiye ile Irak arasında yapılan anlaşmalarla, Faw Limanı’nda gemilerden indirilen konteynırlar düz bir hat takip ederek Türkiye’ye Mardin’e çıkacak, buradan da Çin-İngiltere arasında oluşturulan Kuşak Yol projesine bağlanarak dünyanın her yerine ulaştırılacak. Bu yolun çalışabilmesi için, en önemli şartlardan birisi güvenlik. Bu yol üzerinde asla ve hiçbir şekilde hiçbir terör örgütünün olmaması gerekiyor. Ne PKK-YPG, ne DAEŞ, ne el-Kaide… Türkiye’nin Irak’la yaptığı anlaşmalardan birisi, Kuzey Irak’taki terör odaklarının tamamen temizlenmesi ve güvenli bölgeler oluşturulması şeklinde. Türkiye ayrıca Faw Limanı’ndan Mardin’e doğru olan otoban ve demiryollarının yapımını üstlendi. Faw Limanı bitmek üzere, Türkiye’ hem Kuzey Irak’taki terör temizliğini bitirmek üzere, hem de yolları bitirmek üzere. Bu yol çalışır hale geldiğinde ABD’nin Hindistan-Almanya arasında oluşturduğu yeni ticaret yolu da kadük ve etkisiz hale gelecek.

Türkiye’nin küresel siyasette gölgede ve perde gerisinde kalmayı tercih eden İngiltere ile bazı bölgelerde işbirliği yaptığına dair yorumlar var. Irak’taki ve hemen ardından Suriye’deki gelişmeler Türkiye’nin güçlü bir aktör olarak İngiltere ile işbirliği yaparak ABD’nin oluşturduğu her türlü zarara karşı direnç geliştirdiğini söylemek mümkün.

Yani, sahada BOP ve GOP değil, bambaşka bir yeni küresel düzen var. Ülkemizdeki bazı marjinal siyasî odakların bilgisizce, gelişmeleri okuyamayarak ezbere söyledikleri gibi bir durum yok, bambaşka bir durum var.

2025 yılı boyunca bu konuda birçok olumlu gelişmeye şahit olacağız.