Bugun...


Muhammed Nur ANBARLI

facebook-paylas
Said'i Nursi'nin Yöntemlerini Yeniden Düşünme
Tarih: 10-11-2024 15:58:00 Güncelleme: 10-11-2024 16:50:00


Said Nursî'nin kullandığı "yöntemler"in, gelenek içinde nereye oturduğu üzerine hiç konuşulmadı. Meselâ, Ehlisünnet'in "ehlidalalet" olarak vasıflandırarak yok ettiği Mutezile açısından bakalım. İlk dönem Ehlisünnet imamlarının hocalarının hepsi Mutezile imamlarıydı. Mutezile diğer ekollere nazaran sistematik bir yaklaşım sergiliyordu. Tarihte ilk defa bilgi epistemolojisini kuran Mutezileydi. Fakat Mutezile'nin yine diğerlerinden çok farklı bir dil ve kavramsal mekanizması vardı. Diğer ekoller varlığa ve olgulara dair kanaatlerini, Kur'ân->Hadis->Sahabe görüşü vs. üzerinden ele alıyordu. Mutezile ise böyle yapmıyor, tamamen akıl ile hakikate varılabileceğini iddia ediyordu. Meselâ, Allah'ın varlığı ve birliği Mutezile için çok kritik ve asıl hususlardan birisiydi. Allah'ın varlığını ve birliğini hiçbir âyet ve hadise müracaat etmeden ispatlamak yöntemi geliştirmişlerdi. Bunun sebebini, müslümanların olmadığı kozmopolit bir coğrafyada, müslümanların kendi iç ispat mekanizmaları zaten muhatapları tarafından kabul edilmediği için (Hıristiyan ve Yahudi teologlar, kadim eski dinler ve Yunan felsefesi) Mutezile bambaşka bir dil, mantık ve paradigma geliştirmiş ve bu yaklaşımında çok başarılı olmuştu. İslâm tarihinin bu dönemi için, "Yunan felsefesiyle karşılaşan ve darmaduman olan Müslüman tefekkürünü Mutezile kurtarmış ve müslümanlığın erken dönem tükenmesini önlemiştir" yorumları çok sık yapılır.
Bu küçük bilgiden hareketle, Said Nursî'nin Allah'ın varlığı ve birliği üzerine özel bir önem vermesi ve çaba sarfetmesi, Gençlik Rehberi, Meyve Risalesi.. gibi risalelerinde bu meseleye dair gelenekten hiç olmayan yeni bir dil geliştirdiğini görüyoruz. Bu yöntem Mutezile yöntemi olarak isimlendirilebilir. Âyet ve hadise, sahabe görüşüne vs. hiç müracaat etmeden, Allah'ın varlığını ve birliğini ispatlamak, delillendirmek ve mantıklı bir çerçevede sağlamlaştırmak Said Nursî'nin karakteristik özelliklerinden birisi.
Mutezile'nin bu yöntemini kullandığı için Said Nursî'ye asla Mutezile diyemeyiz. Çünkü özellikle Kader Risalesi'nde Mutezile'nin anlayışına karşı çıkar ve tashih eder.
Aynı şekilde, sadece Maturidî ekolüne özgü olarak Allah'ın zat ve sıfatlarına, isimlerine odaklanan bir tefekkür geliştirmek yine Said Nursî'nin karakteristik özelliklerinden birisi. Yine gelenekten farklı bir tutum içinde olduğunu söyleyebiliriz. Fakat Maturidî'nin bu yöntemini kullandığı için Said Nursî'ye Maturidî diyemeyiz.
Yine benzer şekilde, Said Nursî'nin Hazreti Ali ve Ehlibeyt'le ilgili çok özel yönelişi, Hazreti Ali'yi kendisine üstad ve imam kabul edişi üzerinde de durmak gerekir. Celcelûtiye ve Cevşen sadece Şiî kaynaklarda bulunan, Sünnî kaynakların Fatımî Devleti süreçlerinde Şiîlerle mücadele ederken kültürel, siyasî ve dinî bir mücadele geliştirmeleri, Sünnîliği Şiî karşıtlığı üzerinden tanımlamaları sürecinde Müslümanlık açısından kıymetli bazı kayıplara da yol açıldı. Sünnî literatür, Şiî dünyaya kapandığı için Celcelûtiye ve Cevşen sadece Şiîlere özgü hale geldi. Fakat Said Nursî'nin Cevşen ve Celcelûtiye'yi Şiî kaynaklardan çıkartarak, yeniden ortaya koyması ve bunlar üzerinden yeni bir tefekkür geliştirmesi çok önemli ve anlamları ihmal edilen bir husus. Ama bundan dolayı Said Nursî'ye Şiî diyemeyiz.
Kendisi de Eş'arî ekolüne mensup olduğu halde, geliştirdiği yeni paradigmalar açısından Said Nursî'ye yine Eş'arî diyemeyiz.
Şahsî kanaatim şu şekilde: Tarih boyunca sahneye çıkmış birçok İslâm ekolünün çok doğru ve çok kıymetli tarafları vardı, fakat ana akım tarafından ötelenmeleri ve yok edilmeleri ümmetin tefekkür kütüphanesinde bir daralma meydana getirdi. Meselâ, Said Nursî'nin yine ehlidalalet olduğu için yok edilen Hurufîlik'ten bazı kritik yöntemler ödünç aldığını da söyleyebiliriz. Harflerin sayıları, ebced hesapları, yüz okumaları... gibi sadece Hurufîliğe özgü yöntemler kullandığını görüyoruz.
Bunlardan hareketle, "Her bâtılda dahi bir dâne-i hakikat bulunur" kaziyesini hatırlatan Said Nursî'nin, yok edilen veya siyasî saiklerle ihmal edilen, kapıların kapatıldığı hakikatleri cesaretle alarak, yeniden ihya ederek yeni bir kimyasal alaşım, yeni bir tefekkür geliştirdiğini söyleyebiliriz.
Metin kritik yapıldığı zaman görülebilecek hususlar bunlar.
Yoksa yüzeysel olarak bakıldığında Said Nursî ile ilgili taraftarlarının söylediklerinin de, karşıtlarının söylediklerinin de ciddiye alınacak bir tarafı yok.


Bu yazı 147 defa okunmuştur.

FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Bizi Takip Edin :
Facebook Twitter Google Youtube RSS
YAZARLAR
nöbetçi eczaneler
ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 20 17 0 3 53 22 54 +31
2 Fenerbahçe 20 15 2 3 52 20 48 +32
3 Samsunspor 20 12 4 4 34 19 40 +15
4 Eyüpspor 21 11 4 6 34 19 39 +15
5 Göztepe 20 10 6 4 40 26 34 +14
6 Beşiktaş 20 8 4 8 29 21 32 +8
7 Başakşehir FK 20 8 7 5 35 30 29 +5
8 Çaykur Rizespor 20 8 9 3 22 31 27 -9
9 Gaziantep FK 20 7 8 5 26 28 26 -2
10 Trabzonspor 19 6 6 7 34 24 25 +10
11 Alanyaspor 20 6 7 7 24 28 25 -4
12 Kasımpaşa 20 5 5 10 32 37 25 -5
13 Konyaspor 21 6 9 6 27 33 24 -6
14 Sivasspor 21 6 10 5 26 35 23 -9
15 Antalyaspor 20 6 10 4 22 39 22 -17
16 Bodrum FK 21 4 13 4 15 29 16 -14
17 Kayserispor 19 3 9 7 19 39 16 -20
18 Hatayspor 20 1 12 7 21 37 10 -16
19 Adana Demirspor 20 2 16 2 17 45 5 -28
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 21 14 5 2 34 19 44 +15
2 Fatih Karagümrük 21 11 5 5 36 20 38 +16
3 Erzurumspor FK 21 11 7 3 26 16 36 +10
4 Çorum FK 22 9 5 8 29 20 35 +9
5 Bandırmaspor 22 9 6 7 29 27 34 +2
6 İstanbulspor 21 10 8 3 34 24 33 +10
7 Gençlerbirliği 21 9 6 6 23 19 33 +4
8 Boluspor 21 9 8 4 30 26 31 +4
9 Keçiörengücü 21 8 7 6 27 25 30 +2
10 MKE Ankaragücü 21 9 9 3 27 21 30 +6
11 Pendikspor 21 8 7 6 28 25 30 +3
12 Amed SK 21 7 5 9 21 19 30 +2
13 Esenler Erokspor 21 8 8 5 27 26 29 +1
14 Manisa FK 21 9 10 2 26 28 29 -2
15 Ümraniyespor 21 8 8 5 30 29 29 +1
16 Iğdır FK 21 7 9 5 22 23 26 -1
17 Sakaryaspor 21 6 7 8 25 29 26 -4
18 Şanlıurfaspor 21 7 10 4 26 29 25 -3
19 Adanaspor 21 3 11 7 17 37 16 -20
20 Yeni Malatyaspor 21 0 21 0 10 65 21 -55
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 19 14 0 5 46 9 47 +37
2 Batman Petrolspor 19 13 5 1 35 18 40 +17
3 GMG Kastamonuspor 19 11 2 6 32 16 39 +16
4 Altınordu 19 10 2 7 35 15 37 +20
5 Adana 1954 Futbol Kulübü 19 10 5 4 37 20 34 +17
6 24Erzincanspor 19 8 3 8 28 17 32 +11
7 İskenderunspor A.Ş. 19 8 4 7 28 17 31 +11
8 Beykoz Anadolu 19 9 6 4 28 24 31 +4
9 Fethiyespor 19 7 6 6 24 21 27 +3
10 Kırklarelispor 19 5 6 8 21 21 23 0
11 Isparta 32 Spor 19 4 6 9 16 19 21 -3
12 Kepezspor FAŞ 19 5 9 5 21 27 20 -6
13 İnegölspor 19 4 7 8 18 25 20 -7
14 1461 Trabzon FK 19 5 10 4 22 27 19 -5
15 Sincan Belediye Ankaraspor 19 3 10 6 14 28 15 -14
16 Karaköprü Belediyespor 19 2 10 7 19 33 13 -14
17 Altay 19 4 13 2 16 42 11 -26
18 Hes İlaç Afyonspor 19 0 18 1 6 67 5 -61
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 17 13 0 4 36 5 43 +31
2 Karşıyaka 17 10 3 4 27 14 34 +13
3 Düzcespor 17 9 3 5 26 15 32 +11
4 Belediye Kütahyaspor 17 9 4 4 29 17 31 +12
5 Muş Spor Kulübü 17 7 2 8 21 14 29 +7
6 Silifke Belediye Spor 17 7 4 6 32 21 27 +11
7 Anadolu Üniversitesi 17 7 5 5 22 13 26 +9
8 Bornova 1877 17 5 5 7 26 26 22 0
9 Kahramanmaraşspor 17 6 7 4 17 22 22 -5
10 Artvin Hopaspor 17 5 6 6 12 19 21 -7
11 23 Elazığ Futbol Kulübü 17 4 7 6 10 16 18 -6
12 Tokat Bld Plevnespor 17 3 7 7 11 18 16 -7
13 Kırşehir Futbol SK 17 4 9 4 18 31 16 -13
14 Bulvarspor 17 2 9 6 15 31 12 -16
15 Kuşadasıspor 17 3 13 1 13 31 10 -18
16 Ergene Velimeşe 17 2 12 3 7 29 9 -22
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 01/02/2025 Kayserispor vs Trabzonspor
 01/02/2025 Başakşehir FK vs Samsunspor
 02/02/2025 Adana Demirspor vs Kasımpaşa
 02/02/2025 Göztepe vs Alanyaspor
 02/02/2025 Fenerbahçe vs Çaykur Rizespor
 03/02/2025 Gaziantep FK vs Galatasaray
 09/02/2025 Alanyaspor vs Fenerbahçe
 09/02/2025 Antalyaspor vs Başakşehir FK
 09/02/2025 Bodrum FK vs Göztepe
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 01/02/2025 Gençlerbirliği vs Iğdır FK
 01/02/2025 Pendikspor vs Adanaspor
 02/02/2025 Şanlıurfaspor vs İstanbulspor
 02/02/2025 Ümraniyespor vs MKE Ankaragücü
 02/02/2025 Amed SK vs Sakaryaspor
 02/02/2025 Manisa FK vs Fatih Karagümrük
 02/02/2025 Esenler Erokspor vs Boluspor
 07/02/2025 Gençlerbirliği vs Esenler Erokspor
 08/02/2025 Iğdır FK vs Pendikspor
 08/02/2025 Yeni Malatyaspor vs Erzurumspor FK
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 01/02/2025 Beykoz Anadolu vs Batman Petrolspor
 01/02/2025 Fethiyespor vs İskenderunspor A.Ş.
 01/02/2025 GMG Kastamonuspor vs Altay (H:1)
 01/02/2025 Kepezspor FAŞ vs Sarıyer
 01/02/2025 Kırklarelispor vs Adana 01 Futbol Kulübü
 01/02/2025 24Erzincanspor vs 1461 Trabzon FK
 02/02/2025 Isparta 32 Spor vs Altınordu
 02/02/2025 Sincan Belediye Ankaraspor vs Karaköprü Belediyespor
 08/02/2025 Adana 01 Futbol Kulübü vs 24Erzincanspor
 08/02/2025 Sarıyer - Isparta 32 Spor Sarıyer ligdeki son 19 maçında hiç kaybetmedi  Sarıyer yenilmez
 08/02/2025 İskenderunspor A.Ş. - İnegölspor İskenderunspor A.Ş. ligde evindeki son 7 maçında hiç kaybetmedi  İskenderunspor A.Ş. yenilmez
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 01/02/2025 Bursaspor vs Ergene Velimeşe (H:1)
 01/02/2025 Kuşadasıspor vs Kahramanmaraşspor
 01/02/2025 Silifke Belediye Spor vs Anadolu Üniversitesi
 02/02/2025 Artvin Hopaspor vs Bornova 1877
 02/02/2025 Belediye Kütahyaspor vs Muş Spor Kulübü
 02/02/2025 Kırşehir Futbol SK vs Tokat Bld Plevnespor
 02/02/2025 23 Elazığ Futbol Kulübü vs Karşıyaka
 09/02/2025 Anadolu Üniversitesi vs Belediye Kütahyaspor
SON YORUMLANANLAR
  • HABERLER
  • VİDEOLAR
HABER ARŞİVİ

Web sitemize nasıl ulaştınız?


NAMAZ VAKİTLERİ
HAVA DURUMU
HABER ARA
YUKARI