Bugun...


Mufid YÜKSEL

facebook-paylas
Misak-ı Milli, Musul meselesi ve ötekileştirme
Tarih: 01-02-2025 17:44:00 Güncelleme: 01-02-2025 17:44:00


2003'te Irak'ın işgali ile sonuçlanan İkinci Körfez Harbi akabinde Ortadoğu'daki Soğuk Savaş sonrası gelişmeler hız kazandı. Bahusus, Arap Baharı olarak nitelendirilip bölge için Hazan'a dönüşen olaylar zinciri baş döndürücü bir hızla sürmektedir. Irak'ın ABD mandası altında federasyona dönüşmesi, Bağdat'ta İran destekli Şii ağırlıklı bir idarenin kurulması, Kürtlerin Bağdat'taki konumu, IŞİD/DAEŞ'in hızlı yükselişi, Suriye-Rakka'dan sonra, Musul'un denetimleri altına girmesi; DAEŞ'in oluşturduğu zemin ile Suriye'de PYD koridorunun oluşması ve Fırat kalkanı operasyonu gibi gelişmeler tüm bölgeyi etkisi altına almış durumda. Tüm bu hadiseler, Libya'dan, Yemen'e süregelen iç savaştan bağımsız ele alınamıyor. Burada, Batılı Düvel-i Muazzama'nın 90 sonrasında yeniden şekillendirme, Sykes-Picot statükosunu sona erdirip bölgeyi daha küçük siyasal birimlere ayrıştırmaya yönelik projelerinin doğrudan etkisinin olduğu da açık.


Osmanlı İmparatorluğu'nun çökertilip dağıtılması sonrasında İngilizlerin başını çektiği iradenin Sykes-Picot mutabakatı zemininde bölgeyi şekillendirerek kendi arzuları doğrultusunda sürekli sancılı bir sistem oluşturdukları da aşikar. Osmanlı bakiyesi topraklarda oluşturulan yeni Cumhuriyetin de bu ana sistemden asla bağımsız olmadığı görülmektedir.

28 Ocak 1920'de İstanbul'da toplanan son Osmanlı Meclis-i Meb'usanı elde kalan Osmanlı topraklarının korunması yönünde bir karar alır. İstanbul'da alınan kararda Mütareke (Mondros Mütarekesi) çizgisinin içinde ve dışında yaşayan Osmanlı İslam çoğunluğunun himaye ve vikayesi esas alınmıştır. Bu sınırlara Batı Trakya, Batum, Halep ve Musul vilâyeti de dahil edilmiştir. Karar mucebince, bu sınırlar içindeki “Müslüman Ahali”nin bölünemezliği esas ittihaz edilmiştir.

1921'de İstanbul hükümetine paralel olarak kurulmuş olan TBMM hükümeti önce Gümrü sonra Moskova ve Kars antlaşmaları ile Sovyetler birliği ile bugün de cari olan sınırları belirler. Bu çerçevede Osmanlı Ordusunun denetimine girmiş olan Azerbaycan, Nahcivan ve Batum boşaltılarak Sovyetlere bırakılır. Yine TBMM hükümetinin 20 Ekim 1921'de Fransızlarla olan Ankara Antlaşmasıyla, Hatay hariç, bugünkü Suriye sınırları da belirlenmiş olur. Bu çerçevede Hatay, Kamışlı, Haseke, Kürt Dağı, Menbic, Azez ve Halep çevreleri Fransızlara bırakılır. Lozan'da ise Musul vilâyeti meselesi hariç, tüm mevcut sınırlar belirlenip tescil edilmiş olur. Batı Trakya, garantörlük hakları saklı tutulmak şartı ile, Yunanistan'a verilir. Batı Trakya'dan, Meriç'in batısından Türkiye'ye sadece Edirne'nin Karaağaç mıntıkası savaş tazminatı olarak iade edilir. 1926'da Türkiye Cumhuriyetinin Irak'taki İngiliz Manda yönetimi ile olan İkinci Ankara Antlaşması ile, Cemiyet-i Akvam'ın 1924'te belirlediği Brüksel Sınır Çizgisi esas ittihaz olunarak, Irakla olan bugünkü sınırlar belirlenip kesinleştirilmiştir. Bu antlaşma ile 1925'teki imtiyaz mukavelenâmesine istinaden Irak petrol gelirlerinin %10'nun 25 yıl müddetle Türkiye Cumhuriyetine ödenmesi de kararlaştırılmıştır.

Bu tarihten sonra, Musul-Kerkük meselesi zaman zaman iç siyasette gündeme getirilmiş. İstanbul Meclis-i Meb'usanındaki Misak-ı Milli kararında Musul Vilâyetindeki tüm Müslüman ahaliye de vurgu yapılmışken, zamanla sadece Kerkük-Musul Türkmenleri özelinde ele alınıp özdeşleştirilmiş. Devrimler sonucu laikliği esas alan yeni rejim, hadiseyi, Misak-ı Milli'deki Müslümanlık vurgusu tümü ile göz ardı edilerek, seküler türk kimliği çerçevesinde ele almıştır. Bu şekilde Musul Arapları ve vilâyet dahilindeki tüm Müslüman Kürtler ötekileştirilmiştir. Oysaki, Musul vilâyetindeki Kürtler, Kâdiri-Berzenci meşâyihinden Şeyh Kâk Ahmed'in oğlu Şeyh Mahmud Berzenci önderliğinde İngilizlere karşı ayaklanarak 1925'te dahi Ankara hükümetine desteğini sürdürmüştür. Günümüzde, Şeyh Mahmud Berzenci'nin ve Musul Vilâyeti Kürtlerinin iddia edildiği gibi asla destek vermediği tezleri maalesef Ankara'da ağırlık kazansa da, Ankara Yenimahalle'de bulunan Cumhuriyet Arşivi Belgeleri bu tezleri tamamen geçersiz kılmaktaktadır. (bu Konuda Bakınız: Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Belgeleri: Tarih 25/3/1341, Sayı:1772, Dosya: 96-33, Fon Kodu:30..18.1.1, Yer No: 13.22..4. ) Belge ve Metni için yine bakınız:

http://mufidyuksel.com/irak-suleymaniyedeki-kurt-seyh-mahmud-berzenci-ile-ilgili-1925-tarihli-hukumet-kararnamesi.html

Ayrıca, Musul Ve Kerkük'ün Şeyh Said hadisesi dolayısıyla, tamamen kaybedildiğine ilişkin, tezlerin yeniden gündeme getirilmesi gerçekleri hiçbir şekilde yansıtmamaktadır. O dönemde Ankara hükümetinin ilgisizliği ve politik başarısızlıkları Şeyh Said Ayaklanması söylemi ile örtbas edilmeye çalışılmıştır. Oysaki, Hilâfetin kaldırılması ve Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile dini tedrisatın esasını teşkil eden, Medreselerin kapatılması sonucunda ülke genelinde ciddi rahatsızlıklar baş göstermiş, bölge bazında muhalif örgütlenmeler söz konusu olmuştur. Ancak, bölgede o sırada planlanmış bir silahlı ayaklanma söz konusu olmamışken, askeri bir müfrezenin planlı bir provokasyonu ile Şeyh Said ve çevresi ayaklanmaya sevk ve icbar edilmiştir. Bu hadiseden istifade edilerek, Fethi (Okyar)Bey'in tüm muhalefetine rağmen hadise çok büyütülüp, Takrir-i Sükun kanunu ile tüm bölgeye şamil kılınmıştır. Askeri bir müfrezenin Şeyh Said'in kardeşine ait düğün evine baskın yapıp, 7-8 kişiyi öldürmesi ile başlayan ayaklanmaya ilişkin, öncesinde herhangi bir hazırlık söz konusu değildi. İngilizler Musul ve Kerkük'ü Türkiye'ye bırakmamaya kesin karalıydı. Hatta, İngilizler, Musul-Kerkük'ü, Süryanî-Asuri-Nasturi topluluğu başta olmak üzere bir çok ayrı gruba vaat ederler. O dönemdeki Nasturi ayaklanması da bunun bir sonucu idi. Sonunda İngilizler Osmanlı'nın Musul vilâyetini, Bağdat ve Basra vilayetleri (Kuveyt, Ahsa ve Necd hariç) ile birleştirerek 1932'de Şerif Hüseyin''in oğullarından Şerif Faysal'a kurdurdukları yeni Irak Krallığına bırakırlar. Süryanîler/Asuriler, İngilizlerin vaadte bulundukları halde, haklarını vermeyip/çiğneyip kendilerini aldattıklarından bahisle bu konuda kitaplar bile yayınlayıp, Türkçeye dahi tercüme ederler. (Bakınız: İngiliz Hükümeti Tarafından Çiğnenen Asur Ulusal Hakları, Türkçesi: Jan Bet-Şawoce, Nsibin Yayınları, Södertalja-İsveç, 1991; En Küçük Müttefikimiz: Birinci Dünya Savaşında Asur Ulusunun Yeri Hakkında Kısa Rapor, Rev. W.A. Wigram, Bet-Prasa&Bet-Froso-Nsibin Yayınları, Södertalja-İsveç, 1991; Asur Ulusal Sorunu, Prof. Joseph Yacoub, Asurbanipal Yayınevi, Jönkoping, 1993 )

Son süreçlerde, Çözüm sürecinin PKK/Kandil eliyle, Özyönetim/Hendek kepazeliğiyle akamete uğratılması; bunun PYD/YPG koridoru ile pekiştirilmeye çalışılması akabinde yükselen Milliyetçi/ötekileştirci söylemlerin, Türkiye'nin Irak ve Suriye siyasetine de tesir etmesi, Irak, Suriye siyasetinin yeniden sadece Türkmenler/Soydaşlar üzerinden dile getirilmeye başlanması sorunları daha da içinden çıkılmaz bir hale sürüklemektedir. Oysaki, PKK/Kandil'in Özyönetim/Hendek kepazeliği ve “Devrimci Halk Savaşı” fantezisine, tüm baskılara karşın, Cizre, Sur, Nusaybin, Silvan gibi merkezlerde, evlerinin yıkılarak harap hale gelmiş olmasına rağmen, bölge/kürt halkı prim vermemiş, direnç göstererek sokağa çıkmayarak, kulak asmamıştır. Bu şekilde PKK/Kandilin bu hevesleri asla gerçekleşememiştir. Bir kısım İslamcılar, yaşanan sorunlar karşısında, anlık, tepkisel politikalarla sorunları içinden çıkılmaz hale getirmek, kaos/kargaşa üretmek yerine, İslâm'ın, Din-i Mübinin hak, hukuk, adalet ve engin hoşgörüsü zemininde, akl-ı selim üzere hareket etmeye, davranmaya mecburdur.


Bu yazı 181 defa okunmuştur.

FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Bizi Takip Edin :
Facebook Twitter Google Youtube RSS
YAZARLAR
nöbetçi eczaneler
ÇOK OKUNAN HABERLER
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 21 18 0 3 54 22 57 +32
2 Fenerbahçe 21 16 2 3 55 22 51 +33
3 Samsunspor 21 12 5 4 34 23 40 +11
4 Eyüpspor 21 11 4 6 34 19 39 +15
5 Göztepe 21 10 7 4 40 27 34 +13
6 Başakşehir FK 21 9 7 5 39 30 32 +9
7 Beşiktaş 20 8 4 8 29 21 32 +8
8 Kasımpaşa 21 6 5 10 37 40 28 -3
9 Alanyaspor 21 7 7 7 25 28 28 -3
10 Çaykur Rizespor 21 8 10 3 24 34 27 -10
11 Trabzonspor 20 6 6 8 34 24 26 +10
12 Gaziantep FK 21 7 9 5 26 29 26 -3
13 Antalyaspor 21 7 10 4 25 41 25 -16
14 Konyaspor 21 6 9 6 27 33 24 -6
15 Sivasspor 21 6 10 5 26 35 23 -9
16 Kayserispor 20 3 9 8 19 39 17 -20
17 Bodrum FK 21 4 13 4 15 29 16 -14
18 Hatayspor 21 1 13 7 23 40 10 -17
19 Adana Demirspor 21 2 17 2 20 50 5 -30
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 22 14 5 3 35 20 45 +15
2 Fatih Karagümrük 22 11 5 6 38 22 39 +16
3 Erzurumspor FK 22 11 7 4 27 17 37 +10
4 Gençlerbirliği 22 10 6 6 25 19 36 +6
5 Çorum FK 22 9 5 8 29 20 35 +9
6 Bandırmaspor 22 9 6 7 29 27 34 +2
7 İstanbulspor 22 10 9 3 34 25 33 +9
8 Keçiörengücü 22 9 7 6 34 25 33 +9
9 Pendikspor 22 9 7 6 29 25 33 +4
10 Boluspor 22 9 8 5 31 27 32 +4
11 Ümraniyespor 22 9 8 5 32 30 32 +2
12 Amed SK 22 7 5 10 23 21 31 +2
13 Esenler Erokspor 22 8 8 6 28 27 30 +1
14 Manisa FK 22 9 10 3 28 30 30 -2
15 MKE Ankaragücü 22 9 10 3 28 23 30 +5
16 Şanlıurfaspor 22 8 10 4 27 29 28 -2
17 Sakaryaspor 22 6 7 9 27 31 27 -4
18 Iğdır FK 22 7 10 5 22 25 26 -3
19 Adanaspor 22 3 12 7 17 38 16 -21
20 Yeni Malatyaspor 22 0 22 0 10 72 21 -62
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 20 15 0 5 48 10 50 +38
2 Batman Petrolspor 20 14 5 1 36 18 43 +18
3 GMG Kastamonuspor 20 12 2 6 36 16 42 +20
4 Altınordu 20 10 2 8 36 16 38 +20
5 Adana 1954 Futbol Kulübü 20 11 5 4 38 20 37 +18
6 İskenderunspor A.Ş. 20 8 4 8 28 17 32 +11
7 24Erzincanspor 20 8 4 8 29 21 32 +8
8 Beykoz Anadolu 20 9 7 4 28 25 31 +3
9 Fethiyespor 20 7 6 7 24 21 28 +3
10 Kırklarelispor 20 5 7 8 21 22 23 -1
11 İnegölspor 20 5 7 8 21 25 23 -4
12 1461 Trabzon FK 20 6 10 4 26 28 22 -2
13 Isparta 32 Spor 20 4 6 10 17 20 22 -3
14 Kepezspor FAŞ 20 5 10 5 22 29 20 -7
15 Karaköprü Belediyespor 20 3 10 7 21 34 16 -13
16 Sincan Belediye Ankaraspor 20 3 11 6 15 30 15 -15
17 Altay 20 4 14 2 16 46 11 -30
18 Hes İlaç Afyonspor 20 0 19 1 6 70 5 -64
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 18 14 0 4 38 5 46 +33
2 Karşıyaka 18 10 3 5 29 16 35 +13
3 Belediye Kütahyaspor 18 10 4 4 31 18 34 +13
4 Düzcespor 18 9 3 6 26 15 33 +11
5 Anadolu Üniversitesi 18 8 5 5 24 13 29 +11
6 Muş Spor Kulübü 18 7 3 8 22 16 29 +6
7 Silifke Belediye Spor 18 7 5 6 32 23 27 +9
8 Bornova 1877 18 5 5 8 26 26 23 0
9 Kahramanmaraşspor 18 6 8 4 17 23 22 -6
10 Artvin Hopaspor 18 5 6 7 12 19 22 -7
11 23 Elazığ Futbol Kulübü 18 4 7 7 12 18 19 -6
12 Kırşehir Futbol SK 18 5 9 4 19 31 19 -12
13 Tokat Bld Plevnespor 18 3 8 7 11 19 16 -8
14 Bulvarspor 18 2 9 7 15 31 13 -16
15 Kuşadasıspor 18 4 13 1 14 31 13 -17
16 Ergene Velimeşe 18 2 13 3 7 31 9 -24
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 07/02/2025 Samsunspor vs Hatayspor
 08/02/2025 Kayserispor vs Konyaspor
 08/02/2025 Sivasspor vs Beşiktaş
 09/02/2025 Kasımpaşa vs Çaykur Rizespor
 09/02/2025 Alanyaspor vs Fenerbahçe
 09/02/2025 Antalyaspor vs Başakşehir FK
 09/02/2025 Galatasaray vs Adana Demirspor (H:1)
 10/02/2025 Bodrum FK vs Göztepe
 10/02/2025 Trabzonspor vs Eyüpspor
 10/02/2025 Trabzonspor - Eyüpspor Eyüpspor ligdeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Eyüpspor yenilmez
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 07/02/2025 Gençlerbirliği vs Esenler Erokspor
 08/02/2025 Iğdır FK vs Pendikspor
 08/02/2025 Yeni Malatyaspor (H:1) vs Erzurumspor FK
 08/02/2025 Adanaspor vs Manisa FK
 08/02/2025 Sakaryaspor vs Çorum FK
 08/02/2025 Kocaelispor vs Amed SK
 09/02/2025 Bandırmaspor vs Şanlıurfaspor
 09/02/2025 Boluspor vs Keçiörengücü
 09/02/2025 İstanbulspor vs MKE Ankaragücü
 09/02/2025 Fatih Karagümrük vs Ümraniyespor
 12/02/2025 Keçiörengücü - Adanaspor Adanaspor ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı  Keçiörengücü yenilmez
 12/02/2025 Esenler Erokspor - Iğdır FK Iğdır FK ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı  Esenler Erokspor yenilmez
 12/02/2025 Amed SK - Bandırmaspor Bandırmaspor ligdeki son 7 maçında hiç kazanamadı  Amed SK yenilmez
 12/02/2025 Amed SK - Bandırmaspor Amed SK ligde evindeki son 7 maçında hiç kaybetmedi  Amed SK yenilmez
 13/02/2025 Pendikspor - Boluspor Pendikspor ligde evindeki son 8 maçında hiç kaybetmedi  Pendikspor yenilmez
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 08/02/2025 Adana 01 Futbol Kulübü vs 24Erzincanspor
 08/02/2025 Altay vs Beykoz Anadolu
 08/02/2025 Altınordu vs Kırklarelispor
 08/02/2025 Batman Petrolspor vs Fethiyespor
 08/02/2025 İskenderunspor A.Ş. vs İnegölspor
 08/02/2025 Karaköprü Belediyespor vs GMG Kastamonuspor
 08/02/2025 Sarıyer vs Isparta 32 Spor
 08/02/2025 1461 Trabzon FK vs Sincan Belediye Ankaraspor
 12/02/2025 Batman Petrolspor vs İskenderunspor A.Ş.
 08/02/2025 Sarıyer - Isparta 32 Spor Sarıyer ligdeki son 20 maçında hiç kaybetmedi  Sarıyer yenilmez
 08/02/2025 1461 Trabzon FK - Sincan Belediye Ankaraspor Sincan Belediye Ankaraspor ligde deplasmandaki son 10 maçında hiç kazanamadı  1461 Trabzon FK yenilmez
 08/02/2025 Afyonspor Kulübü - Kepezspor FAŞ Afyonspor Kulübü ligdeki son 20 maçında hiç kazanamadı  Kepezspor FAŞ yenilmez
 12/02/2025 Batman Petrolspor - İskenderunspor A.Ş. Batman Petrolspor ligde evindeki son 9 maçında hiç kaybetmedi  Batman Petrolspor yenilmez
 12/02/2025 24Erzincanspor - Altınordu Altınordu ligdeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Altınordu yenilmez
 12/02/2025 Fethiyespor - Altay Fethiyespor ligde evindeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Fethiyespor yenilmez
 12/02/2025 Isparta 32 Spor - Afyonspor Kulübü Afyonspor Kulübü ligdeki son 20 maçında hiç kazanamadı  Isparta 32 Spor yenilmez
 12/02/2025 Kırklarelispor - Sarıyer Sarıyer ligdeki son 20 maçında hiç kaybetmedi  Sarıyer yenilmez
 12/02/2025 Beykoz Anadolu - Karaköprü Belediyespor Karaköprü Belediyespor ligdeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Karaköprü Belediyespor yenilmez
 12/02/2025 Sincan Belediye Ankaraspor - Adana 01 Futbol Kulübü Adana 01 Futbol Kulübü ligdeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Adana 01 Futbol Kulübü yenilmez
 12/02/2025 GMG Kastamonuspor - 1461 Trabzon FK GMG Kastamonuspor ligde evindeki son 11 maçında hiç kaybetmedi  GMG Kastamonuspor yenilmez
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 09/02/2025 Anadolu Üniversitesi vs Belediye Kütahyaspor
 09/02/2025 Bornova 1877 vs Kuşadasıspor
 09/02/2025 Düzcespor vs 23 Elazığ Futbol Kulübü
 09/02/2025 Ergene Velimeşe vs Kırşehir Futbol SK
 09/02/2025 Kahramanmaraşspor vs Silifke Belediye Spor
 09/02/2025 Karşıyaka vs Artvin Hopaspor
 09/02/2025 Muş Spor Kulübü vs Bursaspor
 09/02/2025 Tokat Bld Plevnespor vs Bulvarspor
SON YORUMLANANLAR
  • HABERLER
  • VİDEOLAR
HABER ARŞİVİ

Web sitemize nasıl ulaştınız?


NAMAZ VAKİTLERİ
HAVA DURUMU
HABER ARA
YUKARI