23 Temmuz 1908 yılında darbeyle başlayan tek adam, tek parti ve birer frengi hastalığı olan batılı ideolojilerle Osmanlı coğrafyası en az 40 yıl daha yönetildi. Türkler CHP, Araplar Baas ve Kürtler ise CHP’den doğma HDP ile 90’lı yıllardan itibaren mankurtlaştırılmak istendi.
Buna karşı ortaya çıkan İhvan gibi dini ve DP gibi siyasi hareketler, zalimce yok edildi. Ancak Türkiye, 1950 yılından itibaren, 2016 yılına kadar her 10 yılda bir tekrarlanan dış destekli cunta darbelerine siyaseten, İslami siyaset merkezli bir temel oluşturmayı başardı. Bu, Osmanlı siyasi mirasının da bir zaferidir.
Buna göre 115 yıldan sonra ilk kez, siyaseten İslami değerleri savunan partilerin kanatlarda bulunduğu (YRP ve HÜDA PAR) ve merkezinde liberal muhafazakâr (AK Parti) ve Batı(lı) değerleri savunan partinin merkezinde bulunduğu (CHP), milliyetçilik ve bazı muhafazakâr kişilerle gizlese bile (A.Davutoğlu gibi), siyasi bloklar arasında yaşanan büyük bir çarpışmada, nizami kadimi savunan İslami blok büyük ve mutlak bir zafer kazanmıştır. Bu, siyasi Sakarya zaferidir. Esasen son 73 yıldaki seçimlere bakıldığında, Türkiye’de iktidar ve muhalefet arasında büyük bir oy farkı yoktur. Ancak 1950 yılından itibaren kadim muhafazakâr DP ve Avrupa’dan devşirme Truva atı olan CHP odaklı sisteme bakıldığında muhafazakâr siyasi damar yükselirken Batı odaklı CHP siyasi çizgisi mitoz bölünmeye uğradığı, iki taraf arasında birbirine yakın oylar olsa da (%52-%48) hızla yere aşağı indiği görülmektedir.
DP, AP ve ANAP’la başlayan, 2002 yılından sonraki,14 Mayıs ve 28 Mayıs 2023 seçimlerinde, AK Parti ve Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki Cumhur İttifakı, zaferinin altında yatan başlıca sebepler şunlar görülmektedir:
Diğer tüm seçimler ve tıpkı bir asır önceki Kurtuluş Savaşı gibi bu siyasi savaşta da zaferlerin kaderini belirleyen Karadeniz, İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu’daki muhafazakâr Kürt oyları hayati önemde olmuştur. Türkiye’nin Sivas ve Erzurum Kongreleriyle başlayan zafer süreci tekrar etmiştir. Fransız işgaline karşı daha TBMM açılmadan zafer kazanan Şanlı, Kahraman ve Gazi illerimiz aynı destanı siyasetten de yazmaktadırlar. Örneğin, Şanlıurfa’da %64, Gaziantep’te %60 ve Kahraman Maraş’ta depreme rağmen %76 oy aldığı görülmüştür. 28 Mayıs seçimlerinde Kılıçdaroğlu’nun Doğu Anadolu’da 11 ilde oyu azalırken, Erdoğan’ın oyları %5 oranında artmıştır. Karadeniz’de Erdoğan %85 oy alırken Kılıçdaroğlu %35 ve Yurtdışı seçmenlerden ve İç Anadolu’dan, Erdoğan %60 oy alırken, Kılıçdaroğlu, ancak %40 civarında oy almıştır.
Aynı şekilde son on yıldaki seçim sonuçlarına bakıldığında, Örneğin, 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Erdoğan % 51,79 oy alırken, 2018 yılında %52,59 ve 2023 seçimlerinde ise %52,18 oy aldığı görülmektedir. Muhalefet liderleri M. İnce ve K. Kılıçdaroğlu ise aynı dönemlerde %48.2, %48,81 ve %47,82 oy aldığı görülmektedir. Ancak Başkan R.T. Erdoğan, İstanbul’da %48,22 oy alırken Kılıçdaroğlu % 51,78 oy aldığı görülmüştür. Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın 1994 yılından beri 30 yıldır hizmet ettiği ve adeta ikinci Fatih olduğu İstanbul’da, İstanbul’a bir çivi bile çakmayan Kemal Kılıçdaroğlu’nun 3 puan fazla olması oldukça düşündürücüdür. Benzeri durum Ankara için de geçerlidir.
Başkan Erdoğan ve Millet İttifakı lideri, Kemal Kılıçdaroğlu arasında, bir zamanlar muhafazakâr seçmenin kalesi olan ve CHP’nin adeta batak kenti gibi olsa da ideolojik sebeplerden dolayı, İzmir’de 35 puan farkla önde olması ve benzeri durumda Diyarbakır’da 65 000 kişi bir önceki seçime göre oy kullanmadığı halde aradaki 43 puan ise bunca yatırıma rağmen düşündürücüdür. Çünkü halkımız soğan ve ruhu arasında, elbette namusu gibi gördüğü düşüncesine daha çok değer vermektedir. Bu, kadim bir halka yakışan ilkeli bir duruştur. Çünkü bu düşünce, aynı zamanda son iki yıldaki, küresel pandemi kumpası ve ekonomik sıkıntıya rağmen, Cumhur İttifakının, zaferinin sebebi olup, “boş tencere, iktidar devirir” teorisini de çürütmüştür.
Önümüzdeki dönemde Demirtaş’ın bir zamanlar adam yerine koymadığı ve şimdi beni kurtarın diye yalvardığı HÜDA PAR’ın, HDP’nin yerine Doğu ve Batı’da daha çok oy alacağı görülmektedir. Önümüzdeki yerel seçimlerde, İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediyelerini kazanmayan AK Parti’nin temel değerler ve kurucu ilklerinden uzaklaşması halinde ise bunun Fatih Erbakan liderliğindeki ilkeli duruşa sahip YRP’in kovasını dolduracağı görülmektedir. Nihayet bu seçimdeki sıfırdan 3 puana çıkan YRP oylarının, esasen AK Parti’den kaydığı görülmektedir. Çünkü halkımızın ana damarı basiret, tarihi kültürel kodlara ve imanlı teknofest gençliğine dayanmaktadır.
Kanaatime göre ülkemizin kurumsallaşmasında, seçim sonuçlarından daha önemli konu ise bugün DP’nin eseri olan (5545 sayılı kanun) Türkiye seçim sistemine muhalefet ve Batı ülkelerinin dahi itiraz etmemesidir. Bu sistem, Türkiye’nin sigortasıdır.
Bu sonuçlara göre yedi parçalı ve sadece Erdoğan gitsin de ne olursa olsun diyen muhalefetin dağılacağı ve önümüzdeki uzun vadede siyasal sistemin Muhafazakar ve sosyal demokrat olarak iki ana akıma bölüneceği ve marjinal söylemlerin olmayacağı görülmektedir.
Bu sonuçlara göre ve dün açıklanan hükümete göre, Cumhur İttifakı ve Başkan Erdoğan’ın içerde ve dışarda Yavuz Sultan Selim’e daha çok benzeyeceği ve 15 Temmuz’dan sonra korku eşiğini aşmış muhafazakâr kesimin daha öz güvenli ve proaktif olacağı düşünülmektedir.
Bu seçimlerin iki hafta arayla olmasında da AK Parti’nin kendini sorgulaması, muhalefetin yenilgiyi kabullenmesi ve iç istikrar açısından hayırlı olmuştur.
Ancak yine de son 20 yıldaki yatırım ve yıpranmışlık dengesine bakıldığında, Erdoğan’ın daha çok iş yapılması gerektiği ve artık, hiçbir kişi ve ideolojinin dokunulmaz olmayacağı ve özgürlüklere dayalı bir anayasa, Kanal İstanbul, Anadolu’ya kaydırılmış sanayi ve %100 tamamlanmış GAP ve Türkiye-İran-Mısır arasında Bereketli Hilal Birliği kuracağı, 21.yy’ın ustalık eserlerine ihtiyaç olduğu görülmektedir.
Doç. Dr. Hüseyin ŞEYHANLIOĞLU
Gaziantep ÜNİVERSİTESİ
Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Uzmanı
@Hseyhanlioglu
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 20 | 17 | 0 | 3 | 53 | 22 | 54 | +31 |
2 | Fenerbahçe | 20 | 15 | 2 | 3 | 52 | 20 | 48 | +32 |
3 | Samsunspor | 20 | 12 | 4 | 4 | 34 | 19 | 40 | +15 |
4 | Eyüpspor | 21 | 11 | 4 | 6 | 34 | 19 | 39 | +15 |
5 | Göztepe | 20 | 10 | 6 | 4 | 40 | 26 | 34 | +14 |
6 | Beşiktaş | 20 | 8 | 4 | 8 | 29 | 21 | 32 | +8 |
7 | Başakşehir FK | 20 | 8 | 7 | 5 | 35 | 30 | 29 | +5 |
8 | Çaykur Rizespor | 20 | 8 | 9 | 3 | 22 | 31 | 27 | -9 |
9 | Gaziantep FK | 20 | 7 | 8 | 5 | 26 | 28 | 26 | -2 |
10 | Trabzonspor | 19 | 6 | 6 | 7 | 34 | 24 | 25 | +10 |
11 | Alanyaspor | 20 | 6 | 7 | 7 | 24 | 28 | 25 | -4 |
12 | Kasımpaşa | 20 | 5 | 5 | 10 | 32 | 37 | 25 | -5 |
13 | Konyaspor | 21 | 6 | 9 | 6 | 27 | 33 | 24 | -6 |
14 | Sivasspor | 21 | 6 | 10 | 5 | 26 | 35 | 23 | -9 |
15 | Antalyaspor | 20 | 6 | 10 | 4 | 22 | 39 | 22 | -17 |
16 | Bodrum FK | 21 | 4 | 13 | 4 | 15 | 29 | 16 | -14 |
17 | Kayserispor | 19 | 3 | 9 | 7 | 19 | 39 | 16 | -20 |
18 | Hatayspor | 20 | 1 | 12 | 7 | 21 | 37 | 10 | -16 |
19 | Adana Demirspor | 20 | 2 | 16 | 2 | 17 | 45 | 5 | -28 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kocaelispor | 21 | 14 | 5 | 2 | 34 | 19 | 44 | +15 |
2 | Fatih Karagümrük | 21 | 11 | 5 | 5 | 36 | 20 | 38 | +16 |
3 | Erzurumspor FK | 21 | 11 | 7 | 3 | 26 | 16 | 36 | +10 |
4 | Çorum FK | 22 | 9 | 5 | 8 | 29 | 20 | 35 | +9 |
5 | Bandırmaspor | 22 | 9 | 6 | 7 | 29 | 27 | 34 | +2 |
6 | İstanbulspor | 21 | 10 | 8 | 3 | 34 | 24 | 33 | +10 |
7 | Gençlerbirliği | 21 | 9 | 6 | 6 | 23 | 19 | 33 | +4 |
8 | Boluspor | 21 | 9 | 8 | 4 | 30 | 26 | 31 | +4 |
9 | Keçiörengücü | 21 | 8 | 7 | 6 | 27 | 25 | 30 | +2 |
10 | MKE Ankaragücü | 21 | 9 | 9 | 3 | 27 | 21 | 30 | +6 |
11 | Pendikspor | 21 | 8 | 7 | 6 | 28 | 25 | 30 | +3 |
12 | Amed SK | 21 | 7 | 5 | 9 | 21 | 19 | 30 | +2 |
13 | Esenler Erokspor | 21 | 8 | 8 | 5 | 27 | 26 | 29 | +1 |
14 | Manisa FK | 21 | 9 | 10 | 2 | 26 | 28 | 29 | -2 |
15 | Ümraniyespor | 21 | 8 | 8 | 5 | 30 | 29 | 29 | +1 |
16 | Iğdır FK | 21 | 7 | 9 | 5 | 22 | 23 | 26 | -1 |
17 | Sakaryaspor | 21 | 6 | 7 | 8 | 25 | 29 | 26 | -4 |
18 | Şanlıurfaspor | 21 | 7 | 10 | 4 | 26 | 29 | 25 | -3 |
19 | Adanaspor | 21 | 3 | 11 | 7 | 17 | 37 | 16 | -20 |
20 | Yeni Malatyaspor | 21 | 0 | 21 | 0 | 10 | 65 | 21 | -55 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Sarıyer | 19 | 14 | 0 | 5 | 46 | 9 | 47 | +37 |
2 | Batman Petrolspor | 19 | 13 | 5 | 1 | 35 | 18 | 40 | +17 |
3 | GMG Kastamonuspor | 19 | 11 | 2 | 6 | 32 | 16 | 39 | +16 |
4 | Altınordu | 19 | 10 | 2 | 7 | 35 | 15 | 37 | +20 |
5 | Adana 1954 Futbol Kulübü | 19 | 10 | 5 | 4 | 37 | 20 | 34 | +17 |
6 | 24Erzincanspor | 19 | 8 | 3 | 8 | 28 | 17 | 32 | +11 |
7 | İskenderunspor A.Ş. | 19 | 8 | 4 | 7 | 28 | 17 | 31 | +11 |
8 | Beykoz Anadolu | 19 | 9 | 6 | 4 | 28 | 24 | 31 | +4 |
9 | Fethiyespor | 19 | 7 | 6 | 6 | 24 | 21 | 27 | +3 |
10 | Kırklarelispor | 19 | 5 | 6 | 8 | 21 | 21 | 23 | 0 |
11 | Isparta 32 Spor | 19 | 4 | 6 | 9 | 16 | 19 | 21 | -3 |
12 | Kepezspor FAŞ | 19 | 5 | 9 | 5 | 21 | 27 | 20 | -6 |
13 | İnegölspor | 19 | 4 | 7 | 8 | 18 | 25 | 20 | -7 |
14 | 1461 Trabzon FK | 19 | 5 | 10 | 4 | 22 | 27 | 19 | -5 |
15 | Sincan Belediye Ankaraspor | 19 | 3 | 10 | 6 | 14 | 28 | 15 | -14 |
16 | Karaköprü Belediyespor | 19 | 2 | 10 | 7 | 19 | 33 | 13 | -14 |
17 | Altay | 19 | 4 | 13 | 2 | 16 | 42 | 11 | -26 |
18 | Hes İlaç Afyonspor | 19 | 0 | 18 | 1 | 6 | 67 | 5 | -61 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Bursaspor | 17 | 13 | 0 | 4 | 36 | 5 | 43 | +31 |
2 | Karşıyaka | 17 | 10 | 3 | 4 | 27 | 14 | 34 | +13 |
3 | Düzcespor | 17 | 9 | 3 | 5 | 26 | 15 | 32 | +11 |
4 | Belediye Kütahyaspor | 17 | 9 | 4 | 4 | 29 | 17 | 31 | +12 |
5 | Muş Spor Kulübü | 17 | 7 | 2 | 8 | 21 | 14 | 29 | +7 |
6 | Silifke Belediye Spor | 17 | 7 | 4 | 6 | 32 | 21 | 27 | +11 |
7 | Anadolu Üniversitesi | 17 | 7 | 5 | 5 | 22 | 13 | 26 | +9 |
8 | Bornova 1877 | 17 | 5 | 5 | 7 | 26 | 26 | 22 | 0 |
9 | Kahramanmaraşspor | 17 | 6 | 7 | 4 | 17 | 22 | 22 | -5 |
10 | Artvin Hopaspor | 17 | 5 | 6 | 6 | 12 | 19 | 21 | -7 |
11 | 23 Elazığ Futbol Kulübü | 17 | 4 | 7 | 6 | 10 | 16 | 18 | -6 |
12 | Tokat Bld Plevnespor | 17 | 3 | 7 | 7 | 11 | 18 | 16 | -7 |
13 | Kırşehir Futbol SK | 17 | 4 | 9 | 4 | 18 | 31 | 16 | -13 |
14 | Bulvarspor | 17 | 2 | 9 | 6 | 15 | 31 | 12 | -16 |
15 | Kuşadasıspor | 17 | 3 | 13 | 1 | 13 | 31 | 10 | -18 |
16 | Ergene Velimeşe | 17 | 2 | 12 | 3 | 7 | 29 | 9 | -22 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
01/02/2025 | Kayserispor | vs | Trabzonspor |
01/02/2025 | Başakşehir FK | vs | Samsunspor |
02/02/2025 | Adana Demirspor | vs | Kasımpaşa |
02/02/2025 | Göztepe | vs | Alanyaspor |
02/02/2025 | Fenerbahçe | vs | Çaykur Rizespor |
03/02/2025 | Gaziantep FK | vs | Galatasaray |
09/02/2025 | Alanyaspor | vs | Fenerbahçe |
09/02/2025 | Antalyaspor | vs | Başakşehir FK |
09/02/2025 | Bodrum FK | vs | Göztepe |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
01/02/2025 | Gençlerbirliği | vs | Iğdır FK |
01/02/2025 | Pendikspor | vs | Adanaspor |
02/02/2025 | Şanlıurfaspor | vs | İstanbulspor |
02/02/2025 | Ümraniyespor | vs | MKE Ankaragücü |
02/02/2025 | Amed SK | vs | Sakaryaspor |
02/02/2025 | Manisa FK | vs | Fatih Karagümrük |
02/02/2025 | Esenler Erokspor | vs | Boluspor |
07/02/2025 | Gençlerbirliği | vs | Esenler Erokspor |
08/02/2025 | Iğdır FK | vs | Pendikspor |
08/02/2025 | Yeni Malatyaspor | vs | Erzurumspor FK |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
01/02/2025 | Beykoz Anadolu | vs | Batman Petrolspor |
01/02/2025 | Fethiyespor | vs | İskenderunspor A.Ş. |
01/02/2025 | GMG Kastamonuspor | vs | Altay (H:1) |
01/02/2025 | Kepezspor FAŞ | vs | Sarıyer |
01/02/2025 | Kırklarelispor | vs | Adana 01 Futbol Kulübü |
01/02/2025 | 24Erzincanspor | vs | 1461 Trabzon FK |
02/02/2025 | Isparta 32 Spor | vs | Altınordu |
02/02/2025 | Sincan Belediye Ankaraspor | vs | Karaköprü Belediyespor |
08/02/2025 | Adana 01 Futbol Kulübü | vs | 24Erzincanspor |
08/02/2025 | Sarıyer - Isparta 32 Spor | Sarıyer ligdeki son 19 maçında hiç kaybetmedi | Sarıyer yenilmez |
08/02/2025 | İskenderunspor A.Ş. - İnegölspor | İskenderunspor A.Ş. ligde evindeki son 7 maçında hiç kaybetmedi | İskenderunspor A.Ş. yenilmez |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
01/02/2025 | Bursaspor | vs | Ergene Velimeşe (H:1) |
01/02/2025 | Kuşadasıspor | vs | Kahramanmaraşspor |
01/02/2025 | Silifke Belediye Spor | vs | Anadolu Üniversitesi |
02/02/2025 | Artvin Hopaspor | vs | Bornova 1877 |
02/02/2025 | Belediye Kütahyaspor | vs | Muş Spor Kulübü |
02/02/2025 | Kırşehir Futbol SK | vs | Tokat Bld Plevnespor |
02/02/2025 | 23 Elazığ Futbol Kulübü | vs | Karşıyaka |
09/02/2025 | Anadolu Üniversitesi | vs | Belediye Kütahyaspor |